Osman Hamdi Bey – Mihrap

Osman Hamdi Bey,Mihrap ( 1901) Osman Hamdi Bey’in belki de üzerinde en çok tartışılan resimlerinden biridir “Mihrap”.

Osman Hamdi Bey,Mihrap ( 1901) Osman Hamdi Bey’in belki de üzerinde en çok tartışılan resimlerinden biridir “Mihrap”. Gerek döneminde gerekse döneminden neredeyse 100 yıl sonra sergilendiğinde eleştirilerin hedefi olmuş ve sadece eleştirilmekle de kalmayıp saldırılara dahi hedef olmuştur. Tablo; bir rahleye oturmuş, ayaklarının dibine de dini içerikleri kitapların(Kur’an) düzensizce atılmış olduğu bir kadını tasvir eden “Mihrab” adlı eserdir.Kimi eleştirmenler, “Mihrab”ın bir isyan mesajı ilettiği görüşündedir. Kadını ezen geleneksel ve dogmatik baskılara karşı başkaldırıyı simgelemekte, Osmanlı tolumunun Batılılaşma/Modernleşme kavgası içinde kadının statüsüne atfedilen önemin bir yansımasını oluşturmaktadır. Tarihçi Edhem Eldem, Osman Hamdi Bey’in bu tablosunda, belirgin bir şekilde kadın ile İslam-veya genel anlamda din- arasında bir çatışmaya atıfta bulunduğunu ve bu çatışmada kadından veya kadının özgürleşmesinden yana bir tavır sergilediğini belirtir. Ancak yine de “Mihrab”da özgürleşmeye bir mani olarak algılanarak simgesel olarak da olsa yere atılan ve ayaklar altına alınan dini içerikli kitapların bir hocanın elinde ya da bir rahle üzerinde yer alması durumunda nasıl algılanması gerektiği konusuna dikkati çeker. “Mihrab” a ilişkin olarak Haşim Nur Gürel ise, bu resimde Osman Hamdi Bey’in kadın ve kitap temalarını çakıştırdığını ve ağırlığı kadından, tenden, dünyevi olandan yana koyduğu yorumunu yapar. Yine Haşim Nur Gürel’e göre, ressam bu yapıtıyla 20. yüzyılı, kadınların öneminin artacağı bir çağı karşılamaktadır. Kompozisyonun sol yanında yer alan tek şamdan ve devasa mum ise, Haşim Nur Gürel’e göre Freudian cinsel yorumları akla getirmekte, önde yer alan buhurdandan yayılan dumanlar ise, uhrevi dünyanın karşı kutbunu oluşturmaktadır. Kompozisyon hangi açıdan okunursa okunsun, “Mihrab” onun halen en çok tartışılan ve en çok yoruma açık olan resimlerinden biridir. Osman Hamdi Bey konusundaki araştırma ve yorumların mutabık kaldığı “Osman Hamdi Bey”in bir mesaj iletme kaygısı taşıdığı da, belki de en çok bu resim için geçerlidir. Resimdeki kadının ressamın eşi Naile Hanım’ın gençlik hali olduğu iddia edilir. Kimine göre ise ressam, evde çalışan bir Ermeni kızı model edinmiştir. Çeşitli defalar el değiştiren tablo; müzayedeci Aret Portakal, Mesut Hakgülen, Çiğdem Simavi tarafından satın alındı. Bilinen sahibi Demirbank adlı bankadır ancak arşivlerinde yer almasına rağmen banka tasfiye edildikten sonra koleksiyonda tablo ortaya çıkmamıştır ve nerede olduğu bilinmemektedir.

ETİKETLER