Bizans Tasvir ve El Sanatları

El yazmaları genellikle resimlerle ve tasvirlerle betimlenmiştir ve resimlerin text kısmını açıklama amacındadır. İçeriği tasvirlerle dolu kapsamlı kitapların kökeni esasen rulolardır(Scroll). Erken dönemde(4.yya kadar)

admin

Script: yazı

Manuscript: el yazması

Rulolardan ve sadece kodekslerden(birkaç sayfanın birbirine tutturularak toparlanmasından ibaret olan kitapçık)oluşan el yazmaları 4.yydan itibaren kapsamlı kitaplara dönüşmektedir. Bu dönemde metin ve resimler arasındaki uyum daha iyi izlenebilmektedir. Bizans el sanatlarında gördüklerimizin çogu dini içerikli olsada bilinen ilk el yazması sekülerdir.

Bundan başka batıdaki hristiyanlığa ait ve incilin eski Latin harfli versiyonu halinde kuzey italyada 4yy’da kaleme alınmış bir diğer kitapta mevcuttur. Şu anda Berlin devlet kütüphanesinde yer alan bu esere Quedlinburg Hala denir. Erken dönem el yazmaları için orjin oluşturan bir diğer örnekte günümüzde mevcut olmayan fakat diğer kaynaklardan varlığı bilinen 5.yya ait Alexandrian Septuagint’den kopyalandığı düşünülen el yazmasıdır. Bir diğer eser 6yy başlarından günümüzü ulaşan bugün viyana şehir kütüphanesinde yer alan Viyana Genesis(yaratılış). Bu kitap erguvani zemin üzerine yapılmış tasvirleriyle önemlidir. 6.yya ait bir diğer eserde ilk iki gaspel’den (ögüt içeren dini kitap) biri olan rossano adıyla bilinen el yazmasıdır.erguvani yazmalardan biri olan bu eser yunanca yazılmış olup 500 civarına tarihlenir. Kitap içinde 15tane resimli tasvir vardır üslup bakımından isa’ya doğulu bir figüre benzeten etkilerle ilkçağ resim geleneğinin izlerini taşımaktadır.aynı döneme ait sinopensis kodeksi. Erguvani zemine altın yaldızlarla yapılmış yakın doğu etkisini, roma-Helenistik özelliklere ihtira edern önemli bir el yazmasıdır. Bir diğer eser floransa lorenziona kütüphanesindeki rabbula incilidir. 586 yılına tarihlenenbu kitap 56 sayfadan oluşur. Kuzey mezopotamyada zagba’da dahada eski bir eserden kopyalanarak hazırlandığı düşünülen rabbula incili Süryanicedir.süslemeye oldukça önem verilmiştir.doğu üslubunda cerceveler mevcuttur.bu eser bize suriya bölgesindeki resim sanatının gelişimi hakkında bilge verdiği için önemlidir.

dini→inciller,gaspeller,kodeksler,rulolar,menagogianlar(azizlerin takvimi)

ikonoklazma devrinde yazmaların çogu tasvirli olduğundan çoğu yok edilmiştir.ikonoklazmada yapılan yazmalar figürlü tasvirlerden uzaklar. Günümüze çok azı ulaşmış.9yya tarihlenen khlydov psalter(İncil bölümü)

bir çok sahne ikonoklazma devrine aittir.841den sonra el yazmasında artış görülür.aziz gregario naziannusun hamiyeti vaaz(serman) tercih edilen bir konu olmuştur.880 yılında yapılan sahip oldugu 200 civarındaki tasvirimp basile takdim edilen bu kitap oldukça iyi.46 tanesi renkli. Ezekyanın vizyonu imp bezilin portresi ve ailesinie ait tasvirler zarar görmesine ragmn sağlandır.bi diğer ese10.yya ait Paris pisalterib 14 tam sayfa ve resimlidr.bir başka pisalterde imp 2. basile aittir.976-1025 arasında yapıdıgı düşünülür.bu yazmada imparatorun Mikail ve Cebrail ile birlikte tam sayfa yapılmış tasviri önemlidir.2 basile ayrıca azizlerin hatıralarının anıldığı günleri gösteren bir de menalogian yaptırmıştır. Fakat bu eserin sadece 5 ayı günümüze gelmiş.430 adet minyatürlü altın zemin üzerine tasvir vardır.el yazması üretimi oldukça zor ve pahalıdır.bu eserlerin çogunun halk için değil manastır için yapıldığı düşünülür. Manastır yazmaları marjınal denebilecek yogunlukta tasvirlere sahirtir.buradaki kitaplar 2 ceşit olup bunlardan ilki sadecemetinlerden ibaret lectianaries diğeri ise daha yoğun tasvirli ve kapagında evangelist portresi bulunan gaspellerdir. Bizans dönemindeki el yazması üretimi 1204teki Latin istilasıyla çok kötü etkilenmiş bu durum Latin hakimiyetinde de devam etmiştir ve istanbulun fethiyle sona ermiştir.

ETİKETLER