Antik Yunan Mimarisi

admin

Antik Yunan Mimarisi

Yunan mimarisinin temelleri Yunan Karanlık Çağı dediğimiz devirde atılmaya başlamıştır. Bir geçiş ve barbarlık devri olan bu süre Mykenai uygarlığının çöküşü olan beş yüzyılı kapsamaktadır. Mykenaili’lerin ilkel tahta tapınakları ile sütunlarla çevrilmiş merkezi büyük bir odadan oluşan basit megaron tipini aldılar.

Yunanistan’da güçlü surlarla korunan şehirlere polis adı verilir. Bu şehirlerde birbirine paralel ve birbirini dik kesen düzenli caddelerin bulunduğu ızgara planı (Hippodamos planı) uygulanmıştır. Şehirlerin merkezinde kentin sosyal, ticari ve dinî yaşamında önemli yer tutan ve agora adı verilen meydanlar vardır. Bu meydanların çevresinde değişik işlevli yapılar, işyeri ve dükkânların yer aldığı stoalar, bouleterion adı verilen şehir meclisi binaları, odeion denilen konser binaları inşa edilmiştir.

Tanrının evi olarak sayılan tapınaklar, kutsal eşyaları ve tanrı heykelini korumak üzere yapıldığından törenler tapınakların içi yerine avludaki sunağın yanında yapılmıştır. Yunan tapınakları, sella (naos) denilen ve mitolojik tanrı heykelinin yer aldığı kutsal mekânın önünde yer alan bir giriş bölümü ve dışta bunları çevreleyen sütun dizilerinden oluşturulmuştur.

Ante tapınak: Megaron planlı, ön cephedeki anteler arasında iki sütun bulunan tapınak tipi genellikle küçük boyutlu tapınaklarda uygulanmıştır.

Çift ante tapınak: Tapınağın ön ve arka cephelerindeki ante duvarları arasında ikişer sütun bulunan plan tipidir.

Tholos: Yuvarlak planlı, çift sıra sütunlu ve içinde sellası bulunan plan tipidir.

Amphiprostylos: Tapınağın hem önünde hem arkasında birer sıra sütun olan plandır.

Tanrının evi olarak sayılan tapınaklar, kutsal eşyaları ve tanrı heykelini korumak üzere yapıldığından törenler tapınakların içi yerine avludaki sunağın yanında yapılmıştır. Yunan tapınakları, sella (naos) denilen ve mitolojik tanrı heykelinin yer aldığı kutsal mekânın önünde yer alan bir giriş bölümü ve dışta bunları çevreleyen sütun dizilerinden oluşturulmuştur.

Ante tapınak: Megaron planlı, ön cephedeki anteler arasında iki sütun bulunan tapınak tipi genellikle küçük boyutlu tapınaklarda uygulanmıştır.

Çift ante tapınak: Tapınağın ön ve arka cephelerindeki ante duvarları arasında ikişer sütun bulunan plan tipidir.

Tholos: Yuvarlak planlı, çift sıra sütunlu ve içinde sellası bulunan plan tipidir.

Amphiprostylos: Tapınağın hem önünde hem arkasında birer sıra sütun olan plandır.

Prostylos: Sadece ön tarafında tek sıra sütunun bulunduğu tapınak tipidir.

Peripteros: Sella duvarının etrafı tek sıra sütun sırasıyla çevrilidir. En çok kullanılan plan tipidir.

Dipteros: Sellasının etrafı çift sıra sütunla çevrili olan tapınak plan tipidir.

Pseudo-peripteros: Sellayı çevreleyen sütunların sella duvarları üzerine yarım sütunlar şeklinde bitiştirilmesiyle peripteros görünümü verilmiş olan plan tipidir. Daha çok Roma Dönemi tapınaklarında uygulanmıştır.

Pseudo-dipteros: Dipteros plan tipindeki çift sıra sütun dizisinden içteki sıranın kaldırılıp yerinin boş bırakılması ile dipteros görünümü verilen plan tipidir. Genellikle Hellenistik Dönem’de Anadolu’da görülür.

Kaynakça:

Antik Yunan Mimarisi – Sanatsal

Eski Yunan Sanatını Tanıyalım – Dr. Flavl o Conti

ETİKETLER