Otton Sanatı | Rüçhan ARIK

admin

OTTON SANATI

Şarmann’ın ölümünden sonra karolenj devleti uzun egemenliğini kuramadı.bir çok istilalar yaşadı.doğuyu;Slavlar, güneyi Araplar ele geçirdi. Fakat en önemli istilalar normanlar tarafından gerçekleştirildi. Bugünkü Norveçliler ve Danimarkalılar olan normanlar 8.yy dan beri Avrupa da İrlanda,britanya’da kendilerine yurt arıyorlardı.9.yy da ise İngiltere ve fransanın batısındaki norman dağ denilen bölgeye yerleştiler ve hristiyanlığı kabul ettiler. Karolenj sanatını hem benimsediler hem de geliştirdiler.9.yy da iyice gelişen normanlar İngiltere ‘yi de işgal edebildiler.

Öte yandan almaya şarmann ailesine ait krallık kalktıktan sonra dükalar ortaya çıktı. Bunlardan saksonya dükalığı(919-1024) tekrar kuvvet dolu bir iktidarlık ortaya koydu. I. Otton dükaları da birleştirdi. I.otton ‘un başarıları kilisenin özellikle papazların egemenliğine zararlı olduğundan papdoz imparatorluk arasında yüzyıl süren savaşların başlamasına neden oldu.

Ottonlar zamanında 10.yy ortasından 12.yy başına kadar Almanya politika ve sanat alanında avrupanın lider devleti olmuştur. Önceleri bu alanlarda karolenj geleneklerine sadık kalınmış bir süre sonra yeni ve değişik özellikler ortaya koymuştur.

Otton dönemine ait 975- 1000 tarihleri arasında ahşaptan yapılan yüksekliği 86 cm olan GERO HACI Almanya Köln katedralinde yer almaktadır. Gero hacını Lindov İncili üzerindeki çarmıha gerilmiş İsa tasviri ile kıyaslandığında yeni bir çok özellik ortaya çıkıyor. Zaman açısından her iki arasında yy dan biraz fazla fark vardır. İsa anıtsal bir büyüklüğe sahiptir.acı çeken hali duruşundan kendini gösterirken;kolların fiziksel gerginliği çok gerçekçi biçimde ifade edilmiştir.öne doğru bükülüşü ise özellikle dikkati çeker. Yüz derin oyularak kalın çizgilerle canlılıktan uzaklaşmış ve ölümün ızdırabını veren bir maske gibi tasvir edilmiştir.

Baş papaz Bernward Otton devrinin sanat koruyucusu ve destekçisi III. Otton ‘un hocasıdır. HİLDESHEİM şehrinde 1010-1023 tarihlerinde bir kilise yaptırdı. Bu yapı; St. Michael kilisesidir. Plan olarak GALLEN planına benzese de birçok farklı özellikleri yansıtır. Yan sahınlar orta sahının genişliğine yakın bir genişliğe sahiptir. Bu durum tüm yapıda boyuna ve enine eksenler arasında hormanik dengeye ulaşılmaya çalışıldığını gösterir. Altta kripta bölümü vardır. Yapı birçok onarım görmüştür. Batı kolundaki chor döşemesi Aziz Michael ‘e bir kripta yapmak için yükseltilmiştir. Kriptanın sütun sırasına oturan bir haç tonozu bulunmakta ve revaklı “U” tarzda bir çevre koridoruna bağlanmaktadır.

Enine sahından kriptanın koridoruna 2 kapıdan geçilir. Bu iki giriş için Baş papaz kabartmalı iki bronz yaptırır. 1015 yılında tamamlanır. Antik, roma, Bizans sanatının etkileri görülür. Daha önceki örneklerden farklı olarak dikey değil;yatay tasvir edilmiştir. İncil ve Tevrat sahneleri yüksek kabartma tekniğinde yapılmıştır. Bu kabartmalardan birinde Adem ve Havva yasak elma yedikten sonraki tasvir yer alırken; altta ithaf yazısı yer alır.

Bakış ve davranışların derin bir ifade gücü yaratması Otton minyatürlerinin en önemli özelliklerindendir. O dönemde resmin kaynağı BODENSEE ADASINDAKİ REİCHENAV MANASTIRI idi. Burada ortaçağ saantının şah eseri sayılan 2 minyatür ilginç ifadeler taşır.

Birinde; İsa ‘nın ayak yıkama sahnesi tasvir edilmiştir. Bu sahnede antik sanat etkileri görülür. Fonda yumuşak pastel renkler ile manzara; hayalî roma- yunan manzaraları anımsatır. Bu tasvirde manevi üstünlüğün önemi sadece bakışı ve davranışlarla değil; aynı zamanda eşya ve figürlerinin büyüklükleriyle de belirtilmiştir. İsa ve petrus değer figürlerden daha büyüktür. İsa ise daha uzundur. Sekiz gencin yalnız başalrı ve elleri görülmektedir.

Diğerinde ise; aziz lukos ‘a ait olup simgesel düşünceyi son derece güçlü bir ifadeye kavuşmuştur. Karolenj sanatındaki gibi incili yazarken değil; tamamlamış biçimde tasvir edilmiştir.bir platformda ayakta durmaktadır. 5 peygamberin ve daha dışta meleklerin oluşturduğu bir çemberlerle çevrelenmiştir.simgesi olan boğa tasviri görülmektedir. Ayaklarında ise ab-ı hyat denilen suyu içen kuzular bulunmaktadır.

ETİKETLER